Luchtvervuiling kan het risico op dementie verhogen

Bron: Juglen Zwaan

Er is een verband tussen verbetering van de luchtkwaliteit en een vermindering van het risico op dementie, zo heeft een nieuw onderzoek in de VS aangetoond. Onderzoekers ontdekten dat slechts 1 microgram fijnstof per kubieke meter lucht wordt geassocieerd met een 16% grotere kans op dementie.

Met behulp van gegevens van twee grote, langlopende studies in de Puget Sound regio – een die eind jaren 70 begon met het meten van luchtvervuiling en een ander over risicofactoren voor dementie dat in 1994 begon – stelden onderzoekers van de Universiteit van Washington een verband vast tussen luchtvervuiling en dementie.

In de door de UW geleide studie werd een kleine toename van de verontreinigingsniveaus van fijne deeltjes (PM2.5 of fijn stof van 2,5 micrometer of kleiner) gemiddeld over een decennium op specifieke adressen in de omgeving van Seattle in verband gebracht met een groter risico op dementie voor de mensen die op die adressen woonden.

“We ontdekten dat een toename van 1 microgram per kubieke meter blootstelling overeenkwam met een 16% groter risico op dementie door alle oorzaken. Er was een gelijkaardige associatie voor dementie van het Alzheimertype,” zei hoofdauteur Rachel Shaffer, die het onderzoek uitvoerde als doctoraal studente in het UW Departement van Milieu- & Beroepsgezondheidswetenschappen.

“De ACT Studie zet zich in om het dementie-onderzoek vooruit te helpen door haar gegevens en middelen te delen, en we zijn dankbaar voor de ACT vrijwilligers die jaren van hun leven hebben gewijd aan het ondersteunen van onze inspanningen, waaronder hun enthousiaste deelname aan dit belangrijke onderzoek naar luchtverontreiniging,” zei Dr. Eric Larson, de stichtende hoofdonderzoeker van ACT en een senior onderzoeker bij het KPWHRI.

De studie, die 4 augustus is gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Health Perspectives, keek naar meer dan 4.000 bewoners uit de omgeving van Seattle die deelnamen aan de Adult Changes in Thought (ACT) Study die door het Kaiser Permanente Washington Health Research Institute in samenwerking met de UW wordt uitgevoerd. Van die bewoners identificeerden de onderzoekers meer dan 1.000 mensen bij wie op een bepaald moment dementie was vastgesteld sinds de ACT Studie in 1994 begon.

Toen eenmaal een dementiepatiënt was geïdentificeerd, vergeleken de onderzoekers de gemiddelde vervuilingsblootstelling van elke deelnemer die leidde tot de leeftijd waarop de dementiepatiënt werd gediagnosticeerd. Bijvoorbeeld, als bij iemand op 72-jarige leeftijd dementie werd vastgesteld, vergeleken de onderzoekers de blootstelling aan vervuiling van de andere deelnemers gedurende het decennium dat voorafging aan het moment waarop elk van hen 72 jaar werd. Bij deze analyses moesten de onderzoekers ook rekening houden met de verschillende jaren waarin deze personen aan de studie deelnamen, want de luchtverontreiniging is in de decennia sinds het begin van de ACT studie drastisch gedaald.

In hun uiteindelijke analyse vonden de onderzoekers dat slechts een verschil van 1 microgram per kubieke meter tussen woonplaatsen geassocieerd was met een 16% hogere voorkomen van dementie. Om dat verschil in perspectief te plaatsen, zei Shaffer, was er in 2019 ongeveer 1 microgram per kubieke meter verschil in PM2.5 vervuiling tussen Pike Street Market in het centrum van Seattle en de woonwijken rond Discovery Park.

“We weten dat dementie zich over een lange periode ontwikkelt. Het duurt jaren – zelfs tientallen jaren – voor deze pathologieën zich in de hersenen ontwikkelen, en dus moesten we blootstellingen bekijken die die lange periode bestrijken,” zei Shaffer. En dankzij langdurige inspanningen van vele UW faculteiten en anderen om gedetailleerde gegevensbanken over luchtvervuiling in onze regio op te bouwen, “konden we de blootstelling voor 40 jaar in deze regio schatten. Dat is ongekend op dit onderzoeksgebied en een uniek aspect van onze studie.”

Behalve uitgebreide gegevens over luchtvervuiling en dementie voor de regio, waren andere sterke punten van de studie de lange adresgeschiedenissen en de hoogwaardige procedures voor de diagnoses van dementie bij de deelnemers aan de ACT Studie.

“Doordat we betrouwbare adresgeschiedenissen hadden, konden we preciezere schattingen van de luchtverontreiniging voor de deelnemers aan de studie verkrijgen,” zei senior auteur Lianne Sheppard, een UW hoogleraar milieu- en bedrijfsgezondheidswetenschappen en biostatistiek. “Deze hoogwaardige blootstellingen in combinatie met de regelmatige follow-up van de ACT-deelnemers en de gestandaardiseerde diagnostische procedures dragen bij tot de mogelijke beleidsimpact van deze studie.”

Hoewel er veel factoren, zoals voeding, lichaamsbeweging en genetica, in verband worden gebracht met het verhoogde risico op het ontwikkelen van dementie, wordt nu erkend dat luchtverontreiniging tot de belangrijkste potentieel veranderbare risicofactoren behoort. De nieuwe resultaten onder leiding van de UW voegen iets toe aan dit bewijsmateriaal dat erop wijst dat luchtverontreiniging neurodegeneratieve effecten heeft en dat vermindering van de blootstelling van mensen aan luchtverontreiniging de last van dementie zou kunnen helpen verminderen.

“Hoe we de rol van blootstelling aan luchtverontreiniging op de gezondheid hebben begrepen is geëvolueerd van eerst te denken dat het vrijwel beperkt bleef tot ademhalingsproblemen, toen dat het ook cardiovasculaire effecten heeft, en nu is er bewijs van de effecten op de hersenen,” zei Sheppard, die dit jaar het Rohm & Haas Endowed Professorship of Public Health Sciences kreeg.

“Over een hele bevolking worden een groot aantal mensen blootgesteld. Dus zelfs een kleine verandering in het relatieve risico is uiteindelijk belangrijk op een populatieschaal,” zei Shaffer. “Er zijn enkele dingen die individuen kunnen doen, zoals het dragen van een masker, dat nu meer genormaliseerd wordt vanwege COVID. Maar het is niet eerlijk om de last alleen bij individuen te leggen. Deze gegevens kunnen verdere beleidsmaatregelen op plaatselijk en nationaal niveau ondersteunen om bronnen van luchtverontreiniging door deeltjes te beheersen.”

Bronnen: MedicalXpress.com, IndiaTimes, Midday, University of Washington.

De originele studie vind je hier: Shaffer Rachel M., Blanco Magali N., Li Ge, Adar Sara D., Carone Marco, Szpiro Adam A., e.a. Fine particulate matter and dementia incidence in the adult changes in thought study. Environmental Health Perspectives. 129(8):087001.