90 % van de blootstelling aan Ultra-Fijnstof vindt in je huis plaats .

Feitjes & Weetjes
Méér informatie: Over Ultra-Fijn-Stof 
 

Je weet, we willen je zoveel mogelijk informeren hoe je klachten van COPD kunt voorkomen dat niet steeds erger gaat worden.

Het zit zo ingebakken in ons leven, in ons gedrag, gewoon even voor het eten zorgen en wat lekkers bakken, maar we staan er helemaal niet bij stil dat we zó de grootste Fijnstof vervuiler zijn voor ons zelf in ons eigen huis.

In deze maand besteden we aandacht aan Fijnstof en het nog gevaarlijkere Ultra-Fijnstof.
Zo kwamen we een belangrijk onderzoek tegen van TNO i.s.w. met IRAS Universiteit Utrecht en AiREAS over blootstelling aan luchtverontreiniging in huis draagt voor een belangrijk deel bij aan de totale blootstelling.

Het bleek uit een ander TNO experiment (ism IRAS, Universiteit Utrecht en AiREAS) waarbij personen gedurende hun hun reguliere dagelijkse bezigheden zijn gevolgd.

Twaalf Eindhovenaren werden 5 dagen uitgerust met een rugzakje met daarin draagbare sensoren die elke minuut de concentratie ultrafijnstof maten en een GPS op basis waarvan de locatie en activiteit (lopen, fietsen, gemotoriseerd vervoer, stationair) bepaald is.

Deze mensen brachten meer

als 90% van hun tijd binnen door 

waarvan 80% in hun eigen huis.

Ondanks dat de hoogste concentraties zijn gevonden bij bewegen in het verkeer (fietsen en gemotoriseerd) vond ongeveer 90% van de totale blootstelling binnen plaats door de vele tijd die hier doorgebracht werd.

Het achtergrond niveau binnen leverde het grootste aandeel aan de totale blootstelling en wordt waarschijnlijk voor het grootste deel veroorzaakt door bronnen buiten, zoals industrie en verkeer.

Echter, opvallend was dat een kwart tot een derde van de totale blootstelling aan ultrafijnstof (deeltjes kleiner dan 0,1 micrometer) plaatsvond in maar enkele procenten van de tijd.

Deze pieken vonden binnen met name plaats tijdens en net na het eten en worden waarschijnlijk veroorzaakt door koken. Ook bleek dat pieken binnen veel langer bleven hangen dan pieken buiten, die vooral voorkwamen tijdens de spits.

Uit onderzoek door het Lawrence Berkeley Lab blijkt dat fijnstof het belangrijkste risico voor de gezondheid van de binnenlucht vormt (Logue, 2012).

Gezondheidseffecten van Fijnstof en Ultra fijnstof 
Fijnstof is een complexe mix van vaste en vloeibare deeltjes in de lucht. Deze deeltjes variëren in grootte, vorm en chemische samenstelling. Deeltjes kleiner dan 10 micrometer kunnen worden ingeademd.

Uit wetenschappelijk onderzoek naar fijnstof in de buitenlucht blijkt dat blootstelling aan fijnstof schade aan de longen en hart en vaten kan veroorzaken.

Maar ook irritatie van oog, neus en keel, verergering van en/of versnelde dood door hart- en vaatziekten. De effecten van fijnstof zijn afhankelijk van de chemische samenstelling en deeltjesgrootte.

Ondanks dat de blootstelling binnen in belangrijke mate bijdraagt aan de totale blootstelling is er minder bekend over de gezondheidseffecten van fijnstof uit bronnen in het binnenmilieu.

De resultaten van beide veldstudies ondersteunen de veronderstelling dat de blootstelling tijdens koken zeer sterk verhoogd kan zijn. De resultaten laten ook zien dat koken bijdraagt aan de totale blootstelling aan fijnstof. Hoe groot deze bijdrage is kunnen we op basis van onze studie echter niet zeggen. Het is zeker niet 90% wat wel gesuggereerd is in de media.

Ventileren of luchten?
Vroeger, toen er nog veel gesloten keukens waren, was luchten door een raampje in de keuken open te zetten een goede methode. Lastig is dat we steeds meer naar open keukens gaan waardoor je niet alleen de lucht in de keuken maar ook in de woonkamer moet verversen.

Om het fijnstof veroorzaakt door koken en andere binnenhuis bronnen voor 95% te verwijderen moet je drie maal het volume van de woonkamer/keuken verversen wat in de winter veel energie kost. Beter is het om tijdens het koken direct alles af te zuigen.

Recirculeren of direct naar buiten?
In Nederland is op dit moment ongeveer de helft van iedere verkochte afzuigkap een recirculatiekap. Het idee van recirculatiekappen is dat kookgeuren in een koolfilter of met behulp van een plasmafilter worden afgevangen.

Voordeel van recirculatiekappen is dat geen kanaal naar buiten hoeft te worden aangelegd.
Nadeel is dat de filters die we tot nu toe testten slechts beperkt PM2,5 fijnstof afvangen. Bij koken op gas worden met koolfilters verbrandingsgassen zoals NO2 ook slechts beperkt afgevangen. Om deze redenen wordt recirculatie, zeker bij koken op gas, afgeraden.

Aanbevolen wordt om de kookdampen direct naar buiten af te voeren met een afzuigkap van voldoende capaciteit van minimaal 300m3/uur.

Indien dit echt niet mogelijk is, bijvoorbeeld in een bestaande situatie, dan verdient inductief koken de voorkeur omdat hierbij geen verbrandingsgassen ontstaan. Het is bovendien belangrijk om dan tijdens en na het koken extra te ventileren.

Aan welke eisen moet een afzuigkap voldoen?
Bewoners kiezen vaker een afzuigkap op design dan op functionaliteit. Het afzuigrendement is vaak beperkt en/of er wordt teveel schone lucht afgezogen. Er zijn enkele aandachtspunten:

Om kookluchtjes en verontreiniging af te zuigen, is een capaciteit van minimaal 300 m3/uur nodig. Indien op de achterste pitten wordt gekookt worden dan vrijwel alle kookdampen afgevangen.

Bij koken op de voorste pitten kan de vangstefficiëntie afhankelijk van het type afzuigkap veel lager zijn.

De kap moet minimaal even groot zijn als de kookplaat en moet bij voorkeur een randje hebben van ca. 5 cm, zodat de damp eronder blijft.

De vetafvangst is voldoende hoog.
De vetfilterefficiëntie kan worden afgeleid van het energie-efficiëntielabel van de afzuigkap. De indeling loopt van A tot G. Hoe beter de klasse, hoe meer vet er wordt opgenomen. Bij gebruik van bovenkastjes sluit de afzuigkap hier direct op aan.

Inductief koken wordt aanbevolen.
Dat voorkomt verbrandingsgassen die het gevolg zijn van koken op aardgas. De WHO (blz 247 van de Guidelines Indoor Air Quality, zie de links hieronder) geeft aan dat in woningen waar op gas wordt gekookt kinderen 20% meer risico op longklachten lopen.

Bron: TNO

Wil jij ook graag op de hoogte blijven

voor COPD oplossingen meld je dan hier aan.