Deel 1 Voedingsadviezen bij COPD​
 

Vitamine D, Voedingssupplementen, Weerstand

COPD is een chronisch luchtwegprobleem wat zich onder andere kan uiten in astma, bronchitis en longemfyseem.
Bij chronische bronchitis en longemfyseem zijn de luchtwegen vernauwd door een ontstekingsreactie. Dit uit zich doorgaans in kortademigheid en hoesten.

Bij longemfyseem kunnen de longen worden aangetast, waardoor longweefsel verloren gaat.

Volgens recente inzichten spelen de slijmvliezen, en dan vooral de slijmvliesbarrière, een vitale rol in COPD.

Naast een voeding die rijk is aan antioxidanten, kan suppletie van (een combinatie van) Vitamine A en D, GLA, probiotica en antioxidanten helpen om de ontstekingsreacties van de luchtwegen bij COPD te bestrijden.
 

Verbeterde longfunctie COPD door antioxidant rijke voeding
COPD gaat vaak gepaard met een verhoogde belasting aan vrije radicalen.
Een dieet dat rijk is aan groenten en fruit leidt tot een duidelijk hogere inname van antioxidanten.

Dit blijkt uit een gerandomiseerd wetenschappelijk onderzoek (februari 2010). In totaal kregen 120 personen met COPD gedurende drie jaar wel of geen dieetadvies. Vervolgens werden de effecten op de longfunctie bepaald.

Hieruit bleek dat de groep met een antioxidant rijk dieet gedurende het onderzoek een significant betere longfunctie had. Ook na correctie voor andere risicofactoren bleef een duidelijk betere longfunctie zichtbaar. De onderzoekers stellen dat een dieetadvies met meer groente en fruit een onderdeel kan vormen van de behandeling van COPD.
 

De invloed van Vitamine D op de longfunctie
Factoren die invloed op de longfunctie hebben, zijn onder andere de lengte, leeftijd, het geslacht, roken of het ras.

Het is opvallend dat bij mensen met COPD een aantal ziektes vaker voorkomen, zoals hart- en vaatziekten, kanker (waarschijnlijk mede door het roken) en botontkalking.
Bij zowel mannen als vrouwen kan door het gebruik van medicijnen zoals corticosteroïden, weinig lichaamsbeweging en een Vitamine D tekort botontkalking ontstaan.

Niet alle bovengenoemde factoren kunnen alle verschillen in de longfunctie verklaren.

Uit een onderzoek is gebleken dat er een relatie is tussen de hoeveelheid Vitamine D (in de vorm van 25-hydroxy-cholecalciferol) in het bloed en de longfunctie.
Hiervoor werden gegevens onderzocht van de Third National Health and Nutrition Examination Survey, gehouden van 1988 tot 1994.

De gegevens van 14.091 personen van 20 jaar werden onderzocht. Bij deze personen was een longfunctietest afgenomen en ook was de hoeveelheid vitamine D in het bloed bepaald. Nadat de overige bekende variabelen gecorrigeerd waren, bleek er een duidelijke relatie te bestaan tussen vitamine D en de longfunctie.

Mensen met de hoogste hoeveelheid vitamine D in het bloed (gemiddeld 85.7 nmol/l), hadden een hoger geforceerd expiratoir volume in 1 seconde (FEV1). Het FEV1 is het volume dat in de eerste seconde kan worden uitgeademd tijdens een geforceerde uitademingmanoeuvre begonnen vanaf het niveau van de totale longcapaciteit.

Deze personen hadden tevens een hogere functionele capaciteit dan de groep met de laagste hoeveelheid vitamine D (gemiddeld 40.4 nmol/l).

In dit onderzoek is echter niet gekeken naar de effecten van suppletie met Vitamine D. In gevallen zoals astma op COPD is suppletie wel aan te bevelen, helemaal op basis van voorgenoemde gegevens.
 

Vitamine D-tekort
Verscheidende onderzoeken laten zien dat tekorten aan Vitamine D vaak voorkomen. Botontkalking kan duiden op een flink tekort aan vitamine D. Bij COPD of andere luchtweginfecties kunnen de klachten verergeren, waardoor er weefselbeschadiging kan optreden.
Recent onderzoek laat zien dat vitamine D de eigen verdediging van het lichaam stimuleert.
Er is voor Vitamine D namelijk een belangrijke rol weggelegd in het immuunsysteem.

Door een tekort aan Vitamine D, wat ook vaak bij COPD het geval is, kunnen luchtweginfecties onvoldoende worden geremd. Bij ernstige COPD klachten kan ook vermagering optreden. Dit komt onder andere door de slechte zuurstofvoorziening, afgenomen eetlust en zware inspanning die het ademhalen bij deze patiënten vraagt. Vitamine D heeft dus een belangrijke beschermende rol bij COPD.

Uit onderzoek blijkt dat wanneer de moeder extra vitamine D inneemt tijdens de zwangerschap, de kans op het ontstaan van klachten als een piepende ademhaling (luchtwegvernauwing), sterk kan verminderen in de eerste levensjaren van een kind.

Bij COPD gaat een tekort aan vitamine D gepaard met meer klachten en een slechtere conditie.
 

De rol van Vitamine A in de slijmvliezen
Vitamine A is een van de voedingsstoffen die belangrijk zijn voor de gezondheid van de slijmvliezen. In een studie is een nieuw effect ontdekt van de belangrijkste metaboliet, het all-trans-retinoïnezuur, waarvan Vitamine A als grondstof dient. Deze metaboliet van vitamine A helpt de cellen om te groeien en te ontwikkelen. Verder heeft deze metaboliet invloed op bepaalde cellen van het immuunsysteem: de CD4-positieve T-cellen.

All-trans-retinoïnezuur stimuleert de ontwikkeling van het FoxP3-eiwit in deze cellen, samen met stimulatie door CD28 en antigeenpresenterende cellen in de slijmvliezen. Deze gevormde cellen hebben een regulerende activiteit op het immuunsysteem. Ze helpen ook om ongewenste ontstekingsreacties te voorkomen. Tegelijkertijd blijkt all-trans-retinoïnezuur in staat om de vorming te remmen van ontstekingsbevorderende Th17-cellen.

Opvallend is dat de FoxP3+ T-cellen op hun oppervlak veel receptoren hebben. Deze receptoren zorgen ervoor dat deze cellen specifiek naar de slijmvliezen kunnen trekken. Met name de dunne darm naar de slijmvliezen van de dunne darm. Vitamine A is daarmee belangrijk in het immuunsysteem van huid en slijmvliezen. Het helpt om ongewenste ontstekingsreacties te voorkomen.
 

Het versterken van de slijmvliezen bij COPD met GLA
GLA (gamma-linoleenzuur) is een vetzuur dat in hoge concentraties aanwezig is in borage- en teunisbloemolie. Dit vetzuur speelt een belangrijke rol bij het bestrijden van ontstekingen, vooral bij ontstekingen aan de huid en de slijmvliezen. GLA is een grondstof die in het lichaam zorgt voor de aanmaak van stoffen die het verloop van ontstekingsreacties controleren.

Inname van extra GLA kan ervoor zorgen dat ontstekingsreacties worden geremd. Ook wordt het herstel van huid en slijmvliezen bevorderd. Om te voorkomen dat GLA (en andere vetzuren) in het lichaam oxideren, is het noodzakelijk om extra antioxidanten in te nemen. De belangrijke antioxidant is vitamine E. Deze vitamine heeft, naast het beschermen tegen de oxidatie van vetzuren, ook een ontstekingwerend effect.
 

Vitamine E
Vitamine E vermindert het risico van COPD, aldus een studie uitgevoerd door de Cornell University in de Verenigde Staten. Voor de studie werden gegevens gebruikt van de Women’s Health Study waar bijna 40.000 vrouwen van 45 jaar en ouder aan deelnamen.

De vrouwen kregen dagelijks 600 mg vitamine E of een placebo.

Uit de resultaten bleek dat er in de supplementgroep minder vrouwen COPD kregen dan in de placebogroep. Vervolgstudies zijn nodig om te onderzoeken of vitamine E ook werkzaam is bij mannen ter preventie van COPD. Vitamine E beschermt de longen tegen vrije radicalen en ontstekingen en kan zodoende beschadiging van het longweefsel tegengaan.
 

Omega 3
Volgens een Japans onderzoek heeft suppletie met omega 3-vetzuren een gunstig effect bij de behandeling van COPD en is veilig. Het twee jaar durende onderzoek werd uitgevoerd bij 64 COPD patiënten. De helft kreeg dagelijks 400 kcal van een vloeibaar supplement rijk aan omega 3-vetzuren. De andere helft kreeg een supplement rijk aan omega 6-vetzuren.

Na twee jaar bleken degenen in de omega 3-groep duidelijk beter te scoren bij de ademhalingstesten na een kortdurende inspanning dan aan het begin van het onderzoek. Ook was er in de omega 3-groep een significante daling in de leukotriëen B4-spiegels in serum en speeksel en van de TNF-alfa- en IL8-spiegels in het speeksel.

In de omega 6-groep was dit gelijk gebleven. In de omega 3-groep hadden twee en in de omega 6-groep hadden drie personen last van een milde diarree. In beide groepen hadden drie personen last van misselijkheid. Er was gekozen voor een hoog calorische vloeibare suppletie omdat gewichtsverlies een algemeen probleem is bij patiënten met COPD.
 

De praktijk
Wat betekenen al deze bovengaande gegevens nu voor u in de praktijk? Voor de aanpak van COPD kunt u met uw natuurarts en natuurdiëtist aan de volgende stappen denken:
Eet volgens de top tien voedingsregels van de NDNHoudt rekening met eventueel aanwezige voedselintoleranties/allergie. Denk aan problemen met zuivel, granen, noten, salicylaten (biogene aminen), etc. Laat u eventueel testen op type IgE en IgG4 voedseltesten.

Bij verhoogde waardes van Secretorisch IgA (ontlastingonderzoek) moet u attent zijn op eventuele reacties op voeding. De slijmvliesimmuniteit wordt door een langdurige belasting met antigenen overmatig getriggert waardoor een overproductie van het secretorisch IgA ontstaat. Vaak kunnen voedingsintoleranties of allergieën hiervoor verantwoordelijk zijn.

De verhoogde Secretorisch IgA wijst bijvoorbeeld op een overmatige immuunsysteem reactie. Vaak is dit te zien bij voedingsintolerantie van het type IgG4. Is gelijktijdig Alpha-1 Antitrypsine (ontlasting) verhoogd dan bestaat er ook een verhoogde permeabiliteit van het darmslijmvlies (lekkende darm syndroom). Verhoogde permeabiliteit geeft vaak ontstekingsreacties elders in het lichaam zoals; huid, longen, blaas, borsten, spieren en gewrichten, etc. ( Homing).
Laat uw voedingsconditie bepalenIn het bijzonder naar vitamine D, die minimaal 80nmol/l moet zijn (kan via de huisarts). Ook de vitamine B (in het bijzonder B 12 is belangrijk bij longproblemen) waaronder vitamine B 12, B 6 en foliumzuur en vitamine A zijn meetbaar via de huisarts.
Doe nader onderzoek naar uw darmmilieuDe darm is het regelcentrum van uw gezondheid, dus laat er nader onderzoek naar doen door middel van gespecialiseerde ontlastingonderzoeken en urineonderzoek(indicaan/skatoltest).
Vul (indien nodig) aan met extra nutriënten (vitaminen, mineralen, vetzuren, aminozuren).Meten is (iets meer) weten. Als blijkt dat uw voedingsstatus onder de maat is dan is extra aanvulling naast de top tien voedingsregels aan te bevelen. Neem extra GLA en EPA of laat een vetzuurprofiel maken van uw bloed om een indruk te krijgen van uw omega 3-6 vetzuren verhouding.
Zorg voor een goed werkende leverconjugatieDe lever is het wonderlijkste laboratorium van de wereld en is met zijn gewicht van ca. 1500 gram het grootste orgaan van het lichaam. Ze is steeds bereid alle fouten en verkeerde dingen waar we ons aan bezondigen zoveel mogelijk te herstellen. Daarnaast heeft de lever het heel druk met het wegwerken van alle (darm)milieugiffen die we dagelijks binnen krijgen.
Het verschil tussen een goede lever en een goed leven is een letter verschil, maar scheelt een heel alfabet aan klachten.Natuurartsen en natuurdiëtisten kunnen bij alle hierboven genoemde stappen helpen.

Volgende keer deel 2.

Bron: Natuur Diétisten 

Literatuur en links:
E. Keranis, D. Makris, P. Rodopoulou, H. Martinou, G. Papamakarios, Z. Daniil, E. Zintzaras, and K.I. Gourgoulianis. Impact of dietary shift to higher antioxidant foods in COPD: A Randomized Trial. Eur. Respir. J. published 11 February 2010, 10.1183/09031936.00113809

Peter N. Black and Robert Scragg. Relationship Between Serum 25-Hydroxyvitamin D and Pulmonary Function in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Chest. 2005; 128(6):3792-3798

AB Shah, SJ Dimartino, G Trujillo, and RR Kew. Selective inhibition of the C5a chemotactic cofactor function of the Vitamin D binding protein by 1,25(OH)(2) Vitamin D(3). Mol Immunol, Mar 2006; 43(8): 1109-15

S. Gaugris, R.P. Heaney, S. Boonen, H. Kurth, J.D. Bentkover, and S.S. Sen. Vitamin D inadequacy among post-menopausal women: a systematic review. QJM. 2005; 98(9): p. 667-676

Seung G. Kang, Hyung W. Lim, Ourania M. Andrisani, Hal E. Broxmeyer, and Chang H. Kim. Vitamin A Metabolites Induce Gut-Homing FoxP3+ Regulatory T Cells. J. Immunol., Sep 2007; 179: 3724 – 3733

Christelle Koechlin, Annabelle Couillard, David Simar, Jean Paul Cristol, Helene Bellet, Maurice Hayot, and Christian Prefaut. Does Oxidative Stress Alter Quadriceps Endurance in Chronic Obstructive Pulmonary Disease? Am. J. Respir. Crit. Care Med. published 4 March 2004

Matsuyama W, Mitsuyama H, Watanabe M, Oonakahara K, Higashimoto I, Osame M, Arimura K. Effects of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Inflammatory Markers in COPD. Chest 2005; 128(6):3817-27

American Thoracic Society 2010 International Conference. New Orleans, mei 2010

Borghi-Silva A, Baldissera V, et al. L-carnitine as an ergogenic aid for patients with chronic obstructive pulmonary disease submitted to whole-body and respiratory muscle training programs. Braz J Med Biol Res 2006; 39(4): 465-74.

Dal Negro RW, Aquilani R, [..], Tognella S. Comprehensive effects of supplemented essential amino acids in patients with severe COPD and sarcopenia. Monaldi Arch Chest Dis 2010; 73(1):25-33

El-Attar M, Said M, [..], Ashour L. Serum trace element levels in COPD patient: the relation between trace element supplementation and period of mechanical ventilation in a randomized controlled trial. Respirology 2009; 14(8):1180-7

Jiang R, Paik DC, Hankinson JL, Barr RG. Cured Meat Consumption, Lung Function and Chronic Obstructive Pulmonary Disease Among US Adults. Am J Respir Crit Care 2007; 175(8):798-804

Varraso R, Fung TT, Hu FB, Willett W, Camargo CA. Prospective study of dietary patterns and chronic obstructive pulmonary disease among US men. Thorax 2007; 62(9):786-91

Ginde AA, Mansbach JM, Camargo CA Jr. Association between serum 25-hydroxyvitamin D level and upper respiratory tract infection in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Arch Intern Med 2009; 169(4):384-90