Wat is bloeddruk?

Om te kunnen functioneren, heeft ons lichaam zuurstof en voedingsstoffen nodig.
Deze stoffen bereiken de spieren en organen van ons lichaam via het bloed, dat door het hart wordt rondgepompt.
 

Het hart is een holle spier met vier ruimtes: twee kamers en twee boezems.
Een volwassen hart klopt - in rust - ongeveer zestig tot honderd keer per minuut en pompt dan vier tot zes liter bloed rond.

Door het afwisselend samentrekken en ontspannen van de kamers en boezems wordt bij iedere hartslag een hoeveelheid bloed door de slagaders gepompt.
 

Daardoor komt er druk te staan op de vaatwand. Dit is de bloeddruk.
 

Boven- en onderdruk
Elke keer als het hart samenknijpt, perst het met flinke kracht bloed de slagaders in.
 

Daardoor wordt de druk in de slagaders hoger.
Dit noemen we de bovendruk of systolische druk.
 

Daarna ontspant het hart zich even en daalt de druk in de slagaders.
Dit is de onderdruk of diastolische druk.
 

Een hoge bloeddruk verhoogt het risico op een hart- of vaatziekte.
Bij een hoge bloeddruk is de boven- en/of onderdruk verhoogd.
Bij het inschatten van je risico op hart- en vaatziekten en bij de behandeling van hoge bloeddruk kijkt de arts met name naar de bovendruk.
 

Hoe wordt de bloeddruk gemeten?
De bloeddruk schommelt, in de nacht is je bloeddruk relatief laag.
Tegen de tijd dat je wakker wordt, stijgt je bloeddruk om in de loop van de dag weer wat af te nemen. Tegen het eind van de middag en in de avond stijgt je bloeddruk weer.
 

Naast de dag- en nachtschommelingen zijn er ook andere zaken die je bloeddruk beïnvloeden.
Een onregelmatige ademhaling, heftige emoties zoals boosheid of angst, temperatuur (koorts), lichaamsbeweging, druk praten, maaltijden, alcohol en tabak verhogen je bloeddruk.
 

Daarom meet de arts je bloeddruk een paar keer.
Vaak doet hij dat ook op verschillende dagen, verspreid over enkele maanden. Pas dan kan hij vaststellen of je een hoge bloeddruk hebt. Als de arts vermoedt dat je een sterk verhoogde bloeddruk hebt, dan meet hij de bloeddruk gedurende een kortere periode, een paar weken of dagen.
 

Waarde van de bloeddruk.
Bloeddruk wordt weergegeven in twee cijfers, één voor de bovendruk en één voor de onderdruk.
Dat is de waarde van de bloeddruk, uitgedrukt in millimeters kwik (mmHg).
Bij het meten van de bloeddruk kijkt de arts altijd eerst naar de bovendruk en vervolgens naar de onderdruk. Is je bovendruk 150 en je onderdruk 95? Dan is je bloeddruk 150/95 mmHg
 

Wanneer is de bloeddruk hoog?
Als je een hoge bloeddruk hebt, is meestal zowel de onder- als bovendruk verhoogd.

Het kan ook zijn dat maar één van de twee waarden (meestal de bovendruk) verhoogd is.
De bloeddruk is verhoogd als bij meerdere metingen tijdens minimaal twee consulten:
 • de bovendruk 140 mmHg of hoger is en/of • de onderdruk 90 mmHg of hoger is.

Deze waarden gelden voor volwassenen, gemeten in de spreekkamer van een arts.
 

Als je ouder wordt, stijgt je bloeddruk.
Dat is normaal. De wanden van de bloedvaten worden namelijk stijver door verkalking en doordat zij minder elastisch worden. Het bloed stroomt daardoor minder makkelijk door de bloedvaten, waardoor de druk stijgt.
 

Thuis de bloeddruk meten.
Als je zelf de bloeddruk gaat meten, is het belangrijk dat je een betrouwbare meter gebruikt.
Gebruik het liefst een bovenarm bloeddrukmeter.
Die is minder gevoelig voor fouten dan een pols bloeddrukmeter.
 

Hoe meet je thuis je bloeddruk?
O Altijd onder de zelfde omstandigheden.
O In alle rust en stilte.
O 30 minuten voor de meeting,
   Geen inspannigen verrichten,
   Geen koffie drinkt en niet rookt.
O Met de bloeddruk meten in zittende houding.
O Benen naast elkaar op de grond.
O Manchet op je harthoogte.
O Snoer de manchet (bloeddrukband) aan, niet te strak.
O Meet altijd aan de zelfde arm.
O Praat niet tijdends de meeting.
O Adem normaal.
O Ontspan je spieren.
O Wacht 5 minuten en start dan de meting.
O Herhaal de meeting na 1 minuut.
O Bij grote verschillen herhaal dan de meting.
O Noteer uitgebreid de laatste 2 metingen. 
O Metingen in de eerste weken 3 tot 7 keer per dag.
O Tusen 6.00 en 9.00 uur en sávonds tussen 18.00 en 21.00 uur.

Voor de voledige uitleg op filmpje klik hier.

Als je je bloeddruk thuis meet, is die over het algemeen iets lager dan bij de arts.
Voor thuismeting is een gemiddelde bloeddruk van lager dan 135/85 mmHg normaal.

Soms vraagt de arts je om thuis zelf een week lang je eigen bloeddruk te meten.
De arts kan ook voorstellen om een 24-uurs bloeddrukmeting te doen.
Dat geeft een goede indruk van je bloeddruk gedurende de dag en nacht.
Hierbij geldt dat je bloeddruk te hoog is bij een gemiddelde bovendruk hoger dan 130 mmHg.
Bron: hartstichting.nl/bloeddruk.
 

Wat zijn de oorzaken van een hoge bloeddruk?
Bij negen van de tien mensen is de lichamelijke oorzaak van hoge bloeddruk niet duidelijk aan te wijzen. In een enkel geval ontstaat de hoge bloeddruk door een ziekte van de nieren, bijnieren of schildklier.
 

Iedereen kan een hoge bloeddruk krijgen.
Sommige factoren hebben een nadelige invloed op je bloeddruk.
Je hebt een grotere kans op hoge bloeddruk als je:

• rookt
• te zwaar bent
• ongezond eet met veel zout en verzadigd vet
• weinig beweegt
• overmatig alcohol drinkt
• veel stress hebt
• mensen in de familie hebt met een hoge bloeddruk
• tijdens een zwangerschap een hoge bloeddruk had
• op jongere leeftijd al een wat hogere bloeddruk had

Een hoge bloeddruk kan op elke leeftijd voorkomen.
Wel neemt de kans daarop toe naarmate je ouder wordt.
Onder de 70 jaar komt hoge bloeddruk meer voor bij mannen.
Op hogere leeftijd hebben meer vrouwen een hoge bloeddruk.
Dit komt onder andere door de overgang.
Veel vrouwen worden na de overgang wat zwaarder.
Daardoor neemt de kans op een hoge bloeddruk toe.

Wat zijn de gevolgen van een hoge bloeddruk?
Van een hoge bloeddruk merk je zelf meestal niets.
Maar de bloedvaten staan wel voortdurend onder een te hoge druk.
Een bloeddruk die lange tijd te hoog is, kan gevolgen hebben voor je gezondheid.
De hoge bloeddruk kan namelijk schade aanrichten aan bijvoorbeeld je hart, vaten, hersenen, ogen en nieren.
 

Schade aan hart en bloedvaten.
De slagaders hebben mooie gladde wanden van binnen.
Door de hoge bloeddruk kunnen beschadigingen aan de wanden van de slagaders ontstaan.
Witte bloedcellen, vetten en cholesteroldeeltjes hechten zich makkelijk aan de beschadigde vaatwand die daardoor dikker wordt.
 

Dit wordt slagaderverkalking genoemd.
De plaatselijke verdikking van de vaatwand wordt een plaque genoemd.
Door slagaderverkalking raken de bloedvaten vernauwd en neemt de weerstand in de bloedvaten toe. Dat betekent dat het hart steeds harder moet werken om het bloed rond te pompen.

Hoge bloeddruk kan verschillende hart- en vaatziekten tot gevolg hebben.
Doordat het hart harder moet werken, raakt de hartspier verdikt.
Op den duur wordt de hartspier slapper en neemt de pompkracht af.
Dit leidt tot hartfalen. Dat betekent dat het hart minder goed bloed kan rondpompen.
 

Door vernauwde kransslagaders krijgt het hart minder zuurstof wat je vooral merkt bij inspanning of heftige emoties.
Je voelt dan een beklemmende, drukkende pijn midden in de borst die vaak uitstraalt naar de onderkaak, hals, armen, rug of de maagstreek. In rust neemt de pijn af. Dit is angina pectoris.
 

Plaques kunnen beschadigen.
Op beschadigde plaques ontstaan bloedstolsels die los kunnen raken en dan meestromen met het bloed. Als zij vervolgens ergens in een bloedvat blijven steken, sluiten ze deze helemaal af.
Zo ontstaat een hart- of herseninfarct.
 

Andere risicofactoren.
Natuurlijk wordt het risico op een hart- of vaatziekte niet alleen bepaald door de bloeddruk. Andere risicofactoren zijn:
• roken
• overgewicht
• hoog cholesterolgehalte
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• weinig beweging
• stress
• overmatig alcoholgebruik
• erfelijkheid Hoe meer risicofactoren je hebt, hoe groter de kans op een hart- of vaatziekte.
 

Heb je naast een hoge bloeddruk bijvoorbeeld ook overgewicht?
Dan is de kans op een hart- of vaatziekte groter dan de optelsom van de afzonderlijke factoren: 1 + 1 = meer dan 2!

Op sommige risicofactoren heb je zelf geen invloed, zoals leeftijd, geslacht of erfelijkheid. Maar het goede nieuws is dat je zelf toch veel kunt doen om de risico’s te verkleinen.

Je bepaalt namelijk zelf wat je eet, hoeveel je beweegt, of je rookt en of je zorgt voor voldoende ontspanning.
 

Bron: Meer informatie kijk op Hartstichting.