Veel mensen zijn ervan overtuigd dat onze moderne voeding wat voedingsstoffen betreft zo goed als leeg is.

Als bron wordt telkens verwezen naar meetgegevens van farmaceut Geigy (1).

Daaruit zou inderdaad blijken dat de nutriënten in onze voeding zo goed als verdwenen zijn. Van deze bron zijn geen officiële gegevens beschikbaar.

Als de informatie al zou kloppen, dan is het de vraag of we deze serieus moeten nemen.

Geigy gaat vandaag de dag door het leven als Novartis en is een groot producent van vitaminesupplementen (2). Niet bepaald objectief dus.

Daalt de voedingswaarde van ons voedsel?

Recent heeft het RIVM het bestand met voedingsstoffen voorzien van een update.

Dit bestand wordt ook wel de NEVO-tabel genoemd. NEVO staat voor Nederlands Voedingsstoffenbestand.

Hierin kunnen we opzoeken wat de gemiddelde voedingswaarde is van alledaagse voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, noten, zaden, granen en nog veel meer.

Opvallend is dat onze voeding niet ‘leeg’ blijkt, zoals wel vaak wordt beweerd.

Hoe zit dat precies? In dit artikel duiken we erin!

Betrouwbare bronnen
Kijken we naar betrouwbare bronnen die wel objectief zijn, dan zijn de resultaten gemengd. Een studie in Denemarken toont aan dat het mineraal selenium nog altijd op peil is, maar dat zware metalen wel gedaald zijn (3). Iets dat alleen maar goed is. Een review van de Wageningen Universiteit laat zien dat er zowel stijgingen als dalingen zijn vastgesteld bij verschillende mineralen, maar dat het lang niet zo dramatisch is als de tabel van Geigy laat zien (4). Een andere wetenschappelijke bron heeft het over een nutriëntafname van 5 – 40% in groente en fruit (5). En als laatste is er een studie gedaan, waaruit blijkt dat de hoeveelheid nutriënten gemiddeld met 8% is gedaald de laatste 30 jaar (6).

Appels en peren vergelijken?
Een recente studie naar het gehalte van micronutriënten in onze voeding laat wederom zowel stijgingen als dalingen zien (7). Belangrijk is dat de opzet van een studie goed moet zijn, wat bij veel metingen tot nu toe vaak niet het geval is. Gegevens van metingen door overheden zijn niet goed met elkaar te vergelijken. Dit omdat de gewassen vaak van verschillende soorten grond afkomstig zijn en de meetapparatuur verschillend is. Ook maakt het veel uit hoe rijp het gewas is en of het veel zonlicht heeft gekregen. Deze laatste twee factoren hebben veel invloed op het vitaminegehalte. Het gehalte aan mineralen wordt weer bepaald door de kwaliteit van de bodem.

De oorzaken op een rij
Er zijn vele oorzaken aan te wijzen voor de lichte afname. Allereerst is de hoeveelheid CO2 in de lucht toegenomen, waardoor planten harder groeien. Hierdoor worden de nutriënten in de gewassen minder geconcentreerd (8). Ook het gebruik van bestrijdingsmiddelen heeft een negatieve invloed (9, 10). Fruit wordt vaak onrijp geplukt en heeft daardoor een inferieur nutriëntenprofiel ten opzichte van de rijpe varianten (11). Vlees van dieren uit de massa-industrie bevat minder van gunstige stoffen zoals omega 3, door gebruik van inferieur voer (12). Een ander probleem is dat veel groenten en fruit in de supermarkt niet altijd vers zijn, waardoor het vitaminegehalte kan afnemen (13). Als laatste melden onderzoekers dat de daling van voedingsstoffen in onze voeding het gevolg zou kunnen zijn van de omschakeling naar veredelde varianten van de planten (14). Het veredelen van planten kan zorgen voor zowel een stijging als daling van bepaalde stoffen.

Het ware probleem
Zoals uit bovenstaande bronnen blijkt, is het zeker niet zo dat onze voeding leeg is en niks meer bevat. Het grootste probleem is dat wij veel te weinig gezonde voedingsmiddelen eten. In 2016 heeft het RIVM nog vastgesteld dat slechts 15% van Nederland de norm van 200 gram groente per dag haalt (15). De huidige norm is inmiddels verhoogd naar 250 gram groente, dus waarschijnlijk zijn de cijfers nu nog dramatischer. De meeste mensen zullen de afname van nutriënten in voedingsmiddelen makkelijk kunnen compenseren door meer groente, fruit, noten, zaden en peulvruchten te eten.

Praktische tips
Het belangrijkste is om verse voeding van het seizoen uit de omgeving te eten. Het liefst biologisch, want biologische varianten bevatten iets meer actieve plantenstoffen, zoals de bioflavonoïden (16). Ook de manier van bereiding is van grote invloed. Koken in water is niet aan te raden, want dan kan de hoeveelheid wateroplosbare vitamines met 50% dalen (17). Deze afname werd niet gezien bij het roerbakken of stomen (18). De afname van nutriënten in groenten kun je tegengaan door deze niet in te kleine stukjes te snijden. Sommige mensen gaan zelfs zover dat ze eerst de groente koken en daarna pas snijden, om zo het verlies van vitamines en mineralen tegen te gaan.

Bron: Juglen Zwaan

Juglen Zwaan legt uit: dit is waarom ons voedsel 100 jaar geleden gezonder was.

30.01.2018

We hebben onze voeding en levensstijl nog nooit zo geanalyseerd als de afgelopen 10 jaar.

Het liefst eten we alleen maar biologisch geteelde groenten en fruit, want crap free door het leven gaan is het hoogste goed.

Maar hoe zit het eigenlijk met de hoeveelheid nutriënten die onze voeding bevat?

De aarde heeft al veel te verduren gekregen. Het zal je dus niet verbazen dat appels 100 jaar geleden meer voedingsstoffen bevatten dan nu.
 

Health junkie Juglen Zwaan heeft die evolutie onder de loep genomen en weet wat we er aan kunnen doen. 

Waarom ons voedsel 100 jaar geleden gezonder was

Juglen: Deze week stuitte ik op een recent rapport waaruit blijkt dat de hoeveelheid nutriënten in onze voeding de afgelopen jaren sterk is teruggelopen.

Dit komt onder andere door een toename van CO2 in de lucht. Het is al langer bekend dat de voedingswaarde van ons voedsel de laatste 100 jaar is afgenomen.

Hoe komt dit en wat kunnen we hieraan doen? Sommige mensen denken dat veel CO2 in de lucht goed is, omdat planten hierdoor sneller groeien.
 

Planten die veel CO2 tot hun beschikking hebben, worden ook groter.
 

Maar inmiddels weten we beter. Door de toegenomen CO2 in de lucht maken de planten weliswaar veel meer suiker aan, maar tegelijk veel minder eiwitten.

Ook de hoeveelheid mineralen neemt drastisch af. Dat heeft grote gevolgen. 
 

In het centrum van je hersenen bevindt zich een controlekamer, de hypothalamus. Dit gebied meet continu hoe het is gesteld met de nutriëntensamenstelling in je bloed.
 

Als er veel suiker binnenkomt, maar weinig andere (micro)nutriënten dan gaan de alarmbellen en geeft het een hongersignaal af.

Dit is een natuurlijk feedbackmechanisme om aan alle benodigde nutriënten te komen die het lichaam nodig heeft om te functioneren.

Door ‘lege’ voeding te eten krijgen we veel te veel suikers binnen ten opzichte van andere nutriënten, waardoor overgewicht in de hand kan worden gewerkt.

NOG MEER REDENEN WAAROM DE HOEVEELHEID MICRONUTRIËNTEN ZIJN TERUGGELOPEN

1. Pesticidengebruik – Het gebruik van bestrijdingsmiddelen heeft een negatieve impact op de nutritionele waarde van voedsel. Dat is ook logisch, want sommige micro-organismen, die door pesticiden worden gedood, helpen de plant om nutriënten op te nemen.

2. Bio-industrie – Dieren krijgen het verkeerde voer. Ze krijgen veel soja en maïs. Als we deze dieren gras te eten zouden geven, dan bevat het vlees meer omega 3 en stearinezuur. Stearinezuur is een type vet dat een neutraal effect heeft op het cholesterolniveau. Ook bevat vlees van grasgevoerde dieren meer vitamine A en E, alsmede de antioxidant glutathion.

3. Onrijpe pluk – Fruit dat onrijp is geplukt heeft een inferieur nutriëntenprofiel ten opzichte van de rijpe varianten.

4. Monoculturen – Door intensieve landbouw en het gebruikt van kunstmest wordt de bodem uitgeput. Kunstmest wordt vaak wel verrijkt met elementen als stikstof, fosfor, kalium en magnesium. Andere belangrijke mineralen, zoals selenium, ontbreken meestal geheel.

5. Verhitting – Door voedsel lang te koken kan de hoeveelheid nutriënten met 95% afnemen. Daarom is kort verhitten en soms ook rauwe voeding aan te bevelen. Veel voedsel in de supermarkt is gepasteuriseerd of gesteriliseerd, dus sterk verhit geweest.

6. Niet-verse voeding – Vers voedsel dat in de winkel en op markten ligt, heeft meestal een lange reis achter de rug. Hierdoor zijn bijzonder veel nutriënten verloren gegaan: soms is na een week alle vitamine C uit de ‘verse’ voeding verdwenen. Vroeger at men direct van het land, wat heel veel voedzamer is.

7. Veredeling – Door veredeling is de voedingswaarde de laatste tientallen jaren bij sommige gewassen teruggelopen. Vaak worden smaak, kleur en houdbaarheid hierdoor verbeterd, maar gaat de gezondheidswaarde soms achteruit.

WHAT TO DO?

Het beste is om zelf onze groente en fruit te verbouwen, want verser bestaat niet. Omdat dit niet voor iedereen haalbaar is, is eten uit de omgeving en van het seizoen de beste optie. Biologische gewassen hebben meestal meer actieve plantenstoffen, die gunstig kunnen inwerken op onze gezondheid. Biologisch vlees, eieren en zuivel bevatten meer omega 3 en verdienen daardoor absoluut de voorkeur. Kies bij vis altijd voor wilde vis (te herkennen aan het MSC-logo). Een ander belangrijk punt is dat we over het algemeen veel te weinig groenten en fruit eten. Als we onze inname hiervan zouden verdubbelen, dan kunnen we gemakkelijk de achteruitgang in voedingswaarde compenseren…