Mensen ademen meer dan vroeger.

Dat blijkt o.a. uit medisch onderzoek waarbij gekeken wordt hoeveel lucht iemand per minuut in- en uit ademt.

Dat wordt het Minuut Volume genoemd.

Vroeger werkte men in de medische literatuur met de norm voor een goede, gezonde ademhaling van ongeveer drie tot vier liter per minuut.
Tegenwoordig werkt men met vijf tot zes liter.

Ook het tempo waarmee we ademen ligt duidelijk hoger dan vroeger.
Vijftig jaar geleden was dit gemiddeld 12 keer, tegenwoordig ligt het gemiddelde op 15 keer.

Te veel en te diep ademen is chronische hyperventilatie.
Het wordt veroorzaakt door een ontregeld ademhalingscentrum.

Een ontregeld ademhalingscentrum

In de hersenstam ligt het ademhalingscentrum (die rode stip in het plaatje).

Het ademhalingscentrum reguleert de ademhaling, wat betekent dat het voortdurend de hoeveelheid koolzuurgas (CO₂) in het bloed meet, en op basis van die informatie beslist hoe diep en hoe vaak we moeten ademen.

Bijvoorbeeld: wanneer je een trap oploopt, maken je spieren opeens heel veel CO₂.
Dan gaat de hoeveelheid CO₂ in het bloed dus drastisch omhoog.

Het ademhalingscentrum merkt dat, en stuurt een signaaltje naar je ademhalingsspieren dat ze harder moet gaan werken. Je begint opeens te hijgen.

Het ademhalingscentrum is dag en nacht wakker (daarom kan je lekker gaan slapen en blijf je toch door ademen).

Een “ontregeld ademhalingscentrum” betekent dat het gewend is geraakt aan een lage concentratie koolzuurgas in het bloed, en dat het probeert dit lage niveau vast te houden door de ademhaling diep te houden.

Het doel van de Buteyko Methode is om het ademhalingscentrum te “hertrainen”, zodat het went aan een hoger koolzuurgasniveau. De ademhaling wordt dan weer rustig.

Oorzaken diepe ademhaling
Een goede vraag is waarom steeds meer mensen verkeerd ademen.
Konstantin Buteyko noemt een aantal oorzaken.

Het geloof dat diep ademen goed is.
Mensen die weinig van ademen begrijpen, vertellen nog wel eens dat diep ademen goed is omdat het lichaam dan veel zuurstof op kan nemen. 
Dat idee is onzinnig, zoals het Bohr effect laat zien.

Zuurstof wordt in het bloed direct gekoppeld aan hemoglobine (er zit bijna geen losse zuurstof in het bloed. 

De longen werken zo goed dat het hemoglobine bij iedereen (behalve bijvoorbeeld bij longemfyseem-patiënten of mensen met slaapapneu) volledig verzadigd is met zuurstof.

Er kan niet meer bij (en dat is ook nergens voor nodig want we gebruiken maar een klein gedeelte van de zuurstof die we inademen). Dieper ademen brengt geen extra zuurstof in het bloed.

Maar bij een diepe ademhaling verliezen we wél veel koolzuurgas.
En een belangrijke functie van koolzuurgas is dat het de zuurstofafgifte van het hemoglobine naar de lichaamsweefsel (zoals spieren, hersenen) stimuleert.

Zonder voldoende koolzuurgas in het bloed blijft zuurstof aan het hemoglobine plakken, en krijgen organen minder zuurstof. Dat is het vreemde van een diepe ademhaling: je ademt meer, maar je lichaam krijgt minder zuurstof.

En toch snappen veel mensen dit niet. Wanneer je er op gaat letten, ziet je het misverstand dat diep ademen goed voor je is overal opduiken. Een presentator van een televisiespelletje die een zenuwachtige kandidaat gerust stelt met de woorden “Haal maar even diep adem”.

Stress is een belangrijke oorzaak van chronische hyperventilatie.
Wanneer we onder stevige stress staan, schiet het lichaam in de vecht/vlucht reactie.
Wat o.a. betekent dat we zwaarder ademen.

Wanneer deze stressperiode lang duurt, went het ademhalingscentrum aan het lagere koolzuurgasgehalte dat bij een diepe ademhaling hoort.
Zelfs wanneer je na enige tijd uit de stress komt, blijf je te diep ademen.

Veel mensen die last hebben van chronische hyperventilatie kunnen een bepaalde stressvolle tijd aanwijzen waarna “Het allemaal begonnen is”.

Verkeerde voeding kan de ademhaling opjagen.
Zo wil koffie (cafeïne lijkt erg veel op adrenaline) de ademhaling nog wel eens opjagen.

Gebrek aan fysieke inspanning

Ons lichaam is gemaakt voor stevige arbeid.
Een probleem is echter dat steeds meer mensen werk hebben waarbij ze een groot gedeelte van de dag stilzitten.

De productie van koolzuurgas blijft de hele dag laag, terwijl men vaak wel wat gestrestst bezig is met allerlei zaken. En stress leidt weer tot een diepere ademhaling.

Te fanatiek sporten
Ook fanatiek sporten (vooral duursporten) en daarbij niet goed op de ademhaling letten, kan op de langere termijn problemen geven.

Er wordt weliswaar tijdens sport veel koolzuurgas geproduceerd in het lichaam, maar duursporters hebben de neiging dit door een diepe ademhaling snel weer kwijt te raken.

Daardoor worden sommige astmapatiënten bijvoorbeeld benauwd tijdens of na sport. En veel topsporters krijgen na afloop van hun carrière lichamelijk problemen.

Diep ademen tijdens slapen
Veel mensen ademen heel zwaar in de vroege ochtend, rond een uur of vier.
Hoe zwaarder we ademen, hoe meer koolzuurgas we kwijt raken.